Tshaka

From Wikipedia

Vhavenda.

Vhavenda vha amba luambo luno pfi TshiVenda lubvaho kana zwavhudi-vhudi ndi Tshikalanga,fhedzi-ha,lwo no dzhenelelwa nga manwe maipfi o pambwaho kha dzinwe dzinyambo. Vhunzhi ha vhathu vhane vha divhiwa kana u vhidzwa upfi ndi VhaVenda namusi ndi vhangona,vhasenzi na vharonga.Tshaka dzo delaho na u dzula kha la Venda dzo fhedza dzi tshi vho amba luambo lwa vhadzulapo vha u ranga vha la Venda.A vha vha katela Vhasedzi, Vhalemba na vhanwe.Vhangona vha fhambanyisea na vha di ngauri vhana na zwifho,nga maanda vha vhuhosini,ngeno vhunzhi ha vhanwe vhathu vha vhuhosini vha na zwiendeulu.Vhangona vha dovha vha vhonalesa nga zwifani zwino thoma nga Ne kana Ra,zwine zwa amba mune wa shango.

TshiVenda tshi na nyambo-tavhi kana matavhi matanu na mavhili,huna: 1.Tshiphani tshine tsha ambiwa vhubva duvha ha Venda hune ho katela ha Tshivhasa,ha Mphaphuli, ha Rambuda na ha Khakhu.Tshiphani tshi dovha tsha vha tshone TshiVenda tshi nwalwaho na u gudiwa zwikoloni.

Izwi a zwi ambi uri manwe matavhi a TshiVenda a si TshiVenda,ndi tsumbo ya uri TshiVenda tsho pfuma sa Luambo.

2.Tshiilafuri ndi tavhi la TshiVenda tshi ambiwaho thungo ya Dzanani,hu katelaho,Nzhelele,na Muungadi kana Ha Kutama na Ha-Sinthumule na Ha-Manavhela u swika Vuu kana Vuwani. Luambo ulu lwo tutuwedzwa nga u dzulelana na Vhabeli.

3.Tshilembetu tshine tsha ambiwa wa Niani,Ha–Manenzhe,Masisi,Ha-Gumbu, Folovhodwe,Sagole,Ha-Mukununde na kha tshipida tsha ha Tshikundamalema.

Tshone tsho tutuwedzwa nga luambo lwa [Zimbagwe] vhunga vhathu avha vho dzula mukanoni wa Vhembe.Vhone vhari u gala vha tshi amba zwine nga Tshiphani hapfi u dzula.

4.TshiMbedzi tshi ambiwa thungo dza Thengwe,Tshaulu,Ha-Lambani na Ha-Makuya.Sa tsumbo luvenda lwo tambaho luri sengenedza nga Tshimbedzi hapfi senengedza, tanganedza,nga Tshimbedzi hapfi tanangedza.

5.Tshironga,tshi ambiwa Vuwani, Tshimbupfe,Tshitungulwane,na Tshino.Tshone tsho tutuwedzwa nga Tshi tsonga kana Tshitshangana.