Tshikona
Tshikona ndi mitshino wa tshiVenḓa une wa tshinwa nga vhathu vha tshinnani.
Uyu ndi mutshino une wa tshiniwa musi ho takaliwa nahone musanda,musi hutshi khou liliwa ndi musi hu tshi khou vhulungwa vhahali sa tsumbo vhothovhela, vhamusanda,magota, vhakoma na vhakololo havha ndi vhana vhamusanda ndi vhalushaka lwatsini musanda.
Musi ho takaliwa a tshi khou nanela mananga,murumba u tshi khou u tambela tshnda gole lia rivhuwa lukole lwa reremela vhathu vhadodzwa mafhura ri amba mvula.
Ulu ndi luimbo lwa nanga zwi fhala uri Vhavenda vho bva nadzo mashangani a maisha mahulu,kati Africa kana Africa kati.
Dzina mutevhe wa dzo ubva kha ya u thoma u shwika kha ya u fhedza,ndi uri ubva kha lu tilo(thuku-thuku)u swika kha ya u fhedza (zika).
Nanga he dzi a dzi so ko u wanala hunwe na hunwe rine ritshi hula rodivha uri musununu u wanala Tshaulu tshaha Bohwana thsa khosi ya mufumakadzi.
Na rine nanga dza tshikona tshashu tsha Vhutalu la Vhamusanda Vho-Moses Gandamipfe ro dzi wana henendei,dza vhuya dza eliwa nga mukalaha Vho-Johannes Nemurura na Emanuel Nengome we a vha e malugwane wa tshikona. Vhunambi vhu tshi tou bebelwa nga uri hoyu o divha mananga a tshe mutuku. Yo vha i tshi tou vha mpho hezwi.
Musi tshi tshi simiwa tshashu ho vha hu tshinga thoma malugwane nga thakhula ya we ya u tou vhadiwa nga muri kana madukana ano fana na vho Manyodo na ene hoyu ndi wa ngome ya mathula.
Vhapfe a tshi huwelela a tshri"Ahee!!!vhutalu ahee!!!ndi tshikwashila tsha ha Manedzhe tshisa dali nga mvula una tshino dala nga mavhi-vhili!!!rido dzhena rothe nga mananga ra bvumela.Nne Azwifarwi Nkhumeleni ndovha ndi tshilidza Nzhingi.Khoroni musanda li tshi kha divha lolala la Vho Gandamipfe mukoma muhulwane ndi vho khotsi muhulu Vho Azwidivhalei William Nkhumeleni khotsi a Azwikonei.