Ngona dza u funza ḽitheretsha

Ndeme khulwane ya u vhala ḽitheretsha kiḽasini a si u sokou vhala fhedzi lini, ndi u bveledza u dzhiela nzhele ndeme ya kushumisele kwalo kana kwo teaho kwa luambo lwo kunakiswaho, lu re khagala, lwa kuambele, nahone zwa ṱhalutshedzea nga nḓila i pfalesaho tshoṱhe. Musi vhunzhi ha ḽitheretsha hu zwithu zwa u mvumvusa, u takadza, kana nzumbululo, vhaṅwali makone vha bveledza nganea, matambwa na zwirendo ngauri vha na mihumbulo, ngelekanyo na mafhungo, maitele, kuhumbulele na vhutendatenda zwine vha tama u kovhekana na kana u dzumbululela vhane vha ḓo vhala maṅwalwa avho. U shumisa luambo nga nḓila ya khumbulelwa ndi ḽiṅwe ḽa u dzumbulula, u khwaṱhisa, na u ṋea mavhala a zwi bvaho mihumbuloni yavho.

U funza ḽitheretsha a zwo ngo leluwa na khathihi, fhedzi zwi a konḓa arali hu si na u ṱalusa nga muthu ene muṋe, u elekanya na u fhulufhedzea na mahumbulwa u bva kha vhone vhaṋe vhagudi. Arali vha sa guda u pfesesa ḽitheretsha nga vhone vhaṋe, a vha nga ḓo vha vho guda zwinzhi. Vhagudisi vha tea u sa ṋea ṱhalutshedzo na mihumbulo yavho ya ḽitheretsha, fhedzi kha vha tendele u dzhenelela ha vhagudi u ya nga hune zwa konadzea ngaho.. U bvisela khagala kupfesesele kwawe a zwi na ndavha uri ndi zwone kana a si zwone. I tou vha nḓila ine muvhali a ṱoḓa u bvisela khagala kupfesesele kwawe.

Maga avhuḓisa a u funza ḽitheretsha nga nḓila yone a nga katela zwiṅwe kana zwoṱhe zwa zwi tevhelaho:

•            U ita nga nḓila dzoṱhe u vhona uri bugu dza ḽitheretsha dzi vhalesiwe kiḽasini hu si khou awelwa ha itwa muṅwe mushumo na khathihi. Izwi zwi so ngo fhira vhege mbili. Ndi zwa ndeme uri vhagudi vha vhe na muhumbulo wo ṱambaho nga ha zwine zwa khou bvelela buguni vha tshi kha ḓi tou bva fhasi nayo. U fhedzesavho tshifhinga tshilapfu kha u vhala tshibveledzwa/bugu zwi a ḓi thithisa kha u pfesesa havhuḓi mudzedze wa nganetshelo na puloto. Dziṅwe kiḽasi dzi a kona u vhala zwibveledzwa dzi si khou thusiwa. Zwi tea u ṱuṱuwedzwa hezwi. Vhurendi vhu tea u gudiswa, hu si zwirendo. Kha vha vhale zwirendo zwinzhi kiḽasini, vha vhone uri vhagudi vha kona u ṅwala zwirendo nga vhone vhaṋe.

•            Tsenguluso yo dziaho ya maṅwalwa ndi mushumo wo tetshelwaho maimo a yunivesithi, zwo ralo vhagudi kha vhuno vhuimo a vha tei u guda tsenguluso ya maṅwalwa zwi kha maimo o angalalesaho lini. Fhedziha muhumbulo woṱhe wa u funza ḽitheretsha ndi u sumbedza vhagudi uri Luambo lwa Hayani lu nga shumiswa hu na nzhele, vhuṱali, khumbulo na vhuḓi. Hezwi zwi amba u vha na vhusedzesi ha urii ḽitheretsha i sikwa hani, ya shumiswa hani, na u dzudzanyululwa hafhu u itela u bvisela khagala na u khwaṱhisedza zwine zwa khou ambiwa. Mishumo iyo i nga kwama u sedzulusa u vha hone na u sa vha hone ha zwifanyiso zwa muhumbulo, uri ndi zwifanyiso zwa muhumbulo zwifhio zwo nangiwaho nga muṅwali na uri ndi ngani; tshivhumbeo tsha mafhungo na u ṅwala pharagirafu, kana tshivhumbeo tsha zwirendo, kunangele kwa maipfi, zwiṱuṱwedzi u buḓekanya na tshibveledzwa; kushumisele kwa zwiga, mubvumo na muvhala ho teaho. Vhunzhi ha mushumo uyu wo ḓisendeka kha ḽitheretsha, fhedzi u sengulusa mutalo muṅwe na muṅwe wa tshibveledzwa zwi kwasha ndeme yatsho.

•            Vhukoni ha u ṅwala vhu tea u ṱumekanywa na u guda ḽitheretsha. Mishumo ya u ṅwala ine ya ṱoḓa u pfesesiwa ha ḽitheretsha ine ya khou vhalwa i a thusa vhukuma kha u swikelela maimo a u takalela zwa vhusiki kha vh- agudi. Nyambedzano kiḽasini dzi a vha dzavhuḓi arali muṅwe na muṅwe a tshi dzhenelela a shela mulenzhe. Fhedzi nyambedzano dza kiḽasini dzi no livhisa kha mishumo ya u ṅwala dzi ḓisa ndivho na mbuelo yavhuḓi.

•            Tsha u fhedzisa, ndi zwa ndeme u sumbedza uri ḽitheretsha a si mafhungo a uri phindulo dzone ndi dzifhio lini: muhumbulo wa uri, sa tsumbo, tshirendo tshi nga kona u amba zwiṅwe na zwiiṅwe arali muthu a tshi nga kona u zwi sumbedza zwi nga vho amba uri ḽitheretsha ndi mazwifhi nahone zwi ita uri muthu a vhe na kuelekanyele ku si na ndavha na uri ḽitheretsha i shuma hani. Tshibveledzwa tshoṱhe tsho fhelela tshi na zwine tsha amba, hu si zwipiḓapiḓa zwatsho lini. U vhala tshibveledzwa nga nḓila yavhuḓi zwi ita uri zwo ṅwalwaho zwi kone u ṱalusea, u sikea, na u dzhiea nga muthu nga u shumisa maitele one a u sedzulusa.