Mbingano ya Vhavenḓa

Mbingano ndi maitele a mvelele a ndeme kha Vhavenḓa, nahone mbingano a i sokou itelwa u fusha ṱhoḓea dza muthu muthihi fhedzi, hone i itelwa u khwaṱhisa lutsinga lwa muṱa na u vhulunga mvelele ya lushaka nga u beba vhana. Yeneyo mbingano ndi ine i nga vha yo dzudzanywa nga vhabebi vha vhana kana nga vhana vhone vhane hu na u dzhenelela ha vhabebi kha mafhungo a dzi nyambedzano. Mbingano ya Vhavenḓa i nga vhumbwa nga munna muthihi na mufumakadzi muthihi, fhedzi hu ḓi dovha ha vha na ine ya vha yo vhumbwa nga munna muthihi na vhafumakadzi vha no paḓa muthihi yeneyo i vhidzwa upfhi ndi 'vhumalavhanzhi'.

Maitele a mbingano

Tshiṅwe na tshiṅwe shangoni tshi na mathomele a tsho, na mbingano nayo hu na hune ya thoma hone. Kanzhi musi muṱhannga na musidzana vha tshi takalelana hu a swika hune vha fulufhedzisana u malana. Hezwi vhafunani vho no tendelana kha la u dzula vhothe vha swika hune vha ḓivhadza vhabebi vhavho, hu itela uri hu vhe vhone vhane vha ḓo vha tshimbidzela mafhungo a mbingano. Kha Vhavenḓa mbingano i vha i songo fhelela arali kholomo dzoṱhe dzi sa athu u dzhena nga khoro ya vhomakhulu dzi tshi bva ha mukwasha, mahumbulwa aya a tshimbilelana na zwine vha ombedzela zwone musi vha tshi ri: “...hence the common saying “no bride-wealth, no marriage”. Nga murahu ha musi vhafunani vho no malana vha anzela u dzula na muṱa wa vho munna nga maanḓa kha muṱa muhulwane une wa vha wo vhumbwa nga vharathu na vhakomana na maṅwe mashaka a lutsinga lwa khotsi. Kanzhi izwo zwo vha zwi tshi bvelela musi muthu ane a khou mala hu phedzi, honeha maitele ayo ha tsha anzala u itea ndi a zwiḽa kale muṱamvu u tshee na ṱhodzi. Kha mbingano ya Vhavenḓa hu dovha hafhu ha sa tendelwe muthu a tshi ḓinangela mufarisi wawe, hone ndi vhuḓifhinduleli ha ṱhoho ya muṱa vhenevho ndi khotsi khathihi na miṅwe miraḓo ya muṱa.